Budulcem mięśni ludzkiego organizmu są białka. Ustrój poddany presji dużego wysiłku fizycznego potrzebuje materiału do odbudowy zniszczeń, spowodowanych owym obciążeniem i do zwiększenia masy, która pomoże sprostać większej aktywności. Część komponentów ludzki organizm potrafi wytwarzać samodzielnie. Niestety jest grupa aminokwasów, które muszą być dostarczone w jak najprostszej formie z pożywieniem.

Dwa rodzaje białek

Jak już wspomniano, białka dzielą się na dwie grupy:

1. Białka endogenne – są to aminokwasy produkowane przez organizm niezależnie i samodzielnie. Zestaw białek, które są produkowane wewnątrz organizmu, pokrywa się u większości kręgowców. Podstawowa lista aminokwasów endogennych wygląda następująco:

a) alanina

b) asparagina

c) cysteina

d) glicyna

e) glutamina

f) kwas asparaginowy

g) prolina

h) seryna

i) tyrozyna

j) arginina

2. Białka egzogenne – aminokwasy tak zwane niezbędne. Organizm nie potrafi ich syntetyzować. Wszystkie muszą być dostarczane razem z pożywieniem.

a) fenyloalanina – w wieku wczesnego rozwoju, nadmiar może doprowadzić do fenyloketonurii; wzmaga koncentrację i redukuje ból wysiłkowy

b) histydyna – znajduje się m.in. w hemoglobinie i wielu enzymach; jest względnie egzogenna; organizm ludzki ma jednak ograniczenia w produkcji białka

c) izoleucyna – znaleźć ją można w osoczu krwi, hemoglobinie i kazeinie; zapobiega rozpadowi mięśni

d) leucyna – półprodukt wielu medycznych preparatów; w sporcie: działa jako paliwo, regenerator i bloker rozpadu mięśni

e) lizyna – uczestniczy w procesie odnowy tkanek i ma właściwości antykancerogenne; poprawia koncentracje; szukać jej należy w rybach – łososiu, tuńczyku i śledziach

f) metionina – stały składnik roślin owocujących, mający wpływ na dojrzewanie owoców; w ograniczonych ilościach powinna być spożywana przez kobiety w ciąży i dzieci

g) treonina – poszukiwać jej należy w ziarnie sezamowym; jest proteiną niezbędną dla dobrego wyglądu skóry

h) tryptofan – duże ilości zawiera suszone mięso dorsza; niedobory objawiają się pogorszeniem samopoczucia

i) walina – w wyniku metabolizmu, w okresach niedoboru glukozy, walina zostaje przetworzona do postaci tego cukru, co hamuje zwiększenie deficytu energetycznego w mięśniach; proces nosi nazwę neoglikogenezy.

Każdy organizm poddany zwiększonemu wysiłkowi fizycznemu wykazuje wyższe zapotrzebowanie na budulec. Sportowcy i ludzie pracujący na stanowiskach, gdzie intensywność wysiłku jest zwiększona ponadnormatywnie, powinni z pokarmem przyjmować dodatkowe porcje materiału do budowy tkanek. Normalne zapotrzebowanie na aminokwasy dla człowieka wiodącego spokojny i stabilny tryb życia wynosi około jednego grama na kilogram masy ciała. W przypadku trybu sportowej aktywności zaleca się zwiększenie dawki nawet trzykrotnie.

Od czego zależy wybór?

Niżej opisano ofertę handlową rynku. Dostępne są trzy rodzaje preparatów. To, jakiego rodzaju białko zastosować, każdy powinien rozsądzić indywidualnie w zależności od bieżących potrzeb i właściwości, jakie posiadają poszczególne typy specyfików. Inne potrzeby ma organizm poddany intensywnemu treningowi, a inne po treningu morderczym. Chcąc odchudzać się skutecznie, trzeba wziąć pod uwagę inne parametry. Należy odpowiedzieć sobie na pytanie – czy preparat będzie przyjmowany przed, czy też po treningu. Są to ważne szczegóły.

Trzy rodzaje białek

W handlu można pozyskać preparaty białkowe, które mogą w całości pokryć zapotrzebowanie na budulec. Oferta obejmuje trzy rodzaje zestawów preparatów białkowych. Znane są pod postacią skrótów: WPC, WPI, WPH.

1. Białko WPC – z ang. Whey Protein Concentrate – koncentrat białkowy, który powstaje w procesie filtracji serwatki. Zawartość protein w preparacie osiąga poziom 85%. Pozostałe 15% to tłuszcz i cukier. Niestety cukier występuje w postaci laktozy, na którą jest uczulona część populacji. Proteiny WPC należą do grupy białek egzogennych. Nie syntezowanych przez ustrój. W zestawie komponentów znajdują się ważne dla przyrostu masy aminokwasy BCAA. Przyjmowanie ich obniża proporcje tłuszczu w organizmie. Inicjują też działanie hormonów anabolicznych m.in. hormonu wzrostu. Z kompletu trzech preparatów są najtańsze i mają najlepszy smak, którego nie trzeba maskować dodatkami wzbogacającymi. WPC są stosowane głównie jako suplement stosowany regularnie według planu przyjmowania zapasów energetycznych. Ze względu na długi czas wchłaniania nie nadają się do uderzeniowego uzupełniania ubytków energetycznych w tak zwanym oknie anabolicznym tuż po treningu.
2. Białko WPI – z ang. Whey Protein Isolate – podobnie jak poprzedni rodzaj białka otrzymywane jest poprzez filtracje składników mleka krowiego. Wysublimowany proces wychwytu cząsteczek protein zapewnia odżywkom zawartość na poziomie 95% masy składnika. Pięcioprocentową pozostałość wypełniają tłuszcz i cukier. Proporcje składników pozwalają na zastosowanie WPI w cyklu pracy tuż po treningu dla uzupełnienia braków energetycznych. Wchłaniają się w czas do jednej godziny od zażycia. Zawiera śladowe ilości laktozy. To dobra wiadomość dla cierpiących na nietolerancję tego cukru. Sporym minusem jest smak preparatu.
3. Białko WPC – Whey Protein Hydrolyzate – powstaje w wyniku reakcji podwójnej wymiany, czyli hydrolizy. Z długich łańcuchów peptydowych w wyniku hydrolizy powstają nowe prostsze związki chemiczne. Proces zachodzi w obecności katalizatorów. Dla WPI są to enzymy trawienne, które redukują znacznie czas przyswajania hydrolizatu. Białka WPC mogą stanowić dawkę uderzeniową dla uzupełnienia niedoborów zaraz po treningu. Zawierają 100% białka, dlatego nie wywołują reakcji alergicznych. Jest najdroższym preparatem. Z tego powodu traktowany jest jako niszowy. Wiele dostępnych na rynku produktów jest serwowana jako mieszanki wszystkich trzech grup protein. Proteina WPC razem z białkiem WPI oraz hydrolizatem połączone w przemyślanych proporcjach mogą zabezpieczyć podaż energetyczna kompleksowo. Przed zakupem preparatu należy wnikliwie zapoznać się ze składem podstawowych komponentów oraz dodatków, aby skonfrontować je z potrzebami treningowymi i nie przyjmować suplementów z dodatkami mającymi czysto marketingowe znaczenie.